پشت پرده قمارخانههاي آنلاين
سرقت مافيا شرط بندي از افراد جوان
آقاي خواننده پيشتر هم چنين ريسکهايي کرده بود، چه زماني که براي اولينبار، دور از انتظار طرفدارانش، نماهنگي خارج از عرف اخلاقي آن روزها بيرون داده بود، چه زمانيکه در اوج احساسات ضدسعودي ايرانيها، براي اجرا به جده رفته بود و بارها و بارهاي ديگر که براي پول و شهرت بيشتر، روي محبوبيتش قمار کرده و نشان داده بود از هرجهت قماربازي حرفهاي است.
درواقع در همان ساعاتي که تعداد عمدهاي از مخاطبان او براي اعتراض رونمايياش از يک کازينو، درحال ترک صفحه مجازياش بودند، افراد کمتر، اما دستبهجيبتري، آمار اعضاي قمارخانه آنلاين او را بالا و بالاتر ميبردند، تا آقاي موزيسين، از اين به بعد، نه از راه هنر، که با دستبرد زدن به جيب دنبالکنندگانش کسب درآمد کند. پديده «سلبريتي قمارباز» درواقع رونمايي از جديدترين پرده بازي سرگرمکننده و خانمانبرانداز «مافياي قمار» در ايران است.
مافيايي که سطح بازي خود را از چهرههاي تبليغاتي و شاخهاي اينستاگرامي به سلبريتيها و چهرههاي محبوب ارتقا داده است. احتمالا همين مسئله و مجموعهاي از اقدامات جديد اين شبکه حرام، موجب موضعگيري جديد پليس ايران شد، تاجاييکه رئيس پليس فتا بهتازگي از شناسايي ? هزارو ??? سايت و انهدام ??باند در هشتماه ابتدايي سال?? خبر داده و دادستان عمومي و انقلاب مرکز خراسان رضوي نيز از شناسايي و مسدودشدن ???سايت قمار و شرطبندي در دادسراي ناحيه? مشهد توسط واحد فني اين دادسرا گفته است. اين آمار زماني بيشاز پيش شايانتوجه ميشود که بدانيم درآمد هريک از سايتهاي قمار، ارقامي ميلياردي است و از ضرب آن در تعداد سايتهاي فعال در اين زمينه، به اعداد شگفتانگيزي از يک تجارت سياه خواهيم رسيد.
رماندن اسب بخت
براي اينکه از سازوکار اين سايتها دقيقتر مطلع شويم، با «سينا» که علاقه شديد او به سايتهاي بت (قمار) را از نزديک ديدهام، تماس ميگيرم. سينا که حدود ??سال سن دارد، در روزهايي که «بتزدن» تازه درميان نوجوانها و جوانها شيوع پيدا ميکرد، جزو طرفداران پروپاقرص قمارهاي اينترنتي بود و البته شور و هيجان زيادي هم براي معرفي اين کار بهعنوان يک برنامه قابل اتکاي مادي به ساير دوستان و همکارانش داشت، و البته موفق شده بود تعدادي از دوستان مشترکمان را هم به اين شبکه بکشاند.
قبول دعوت من از جانب سينا و دوستان بتبازش به صرف کيک و قهوه، آشنايي ما را با سازوکار اين شبکهها بيشتر ميکند. سينا، محمدجواد و طاها، هر سه دههشصتي هستند و هرکدام بهترتيب حدود هشتسال، چهارسال، و يکسال سابقه فعاليت در شبکه قمار دارند. البته هيچيک از آنها در هيچجاي گفتوگويمان از عنوان «قمار» براي اين فعاليت استفاده نميکنند و بهنظر ميرسد از قبول قمار بودن اين فعاليت پرهيز ميکنند.
سينا دراينباره ميگويد: «اينجا خبري از آلات قمار و اينجور چيزها نيست و کساني هم که در اين سايتها فعاليت ميکنند، بيشتر به چشم تجارت با آن برخورد ميکنند. ضمن اينکه خيلي از اين سايتها و پشتيبانهايشان دستي هم در کار خير دارند و بخشي از درآمد آن را صرف امور خيريه ميکنند.» طاها، به ما يادآوري ميکند که گذشته از سايتهاي بت، بسياري از شبکههاي رسمي داخلي هم دست به بختآزمايي ميزنند، و فروش «برگههاي ارمغان بهزيستي» ازطريق کيوسکهاي روزنامهفروشي و برگزاري مسابقات پيامکي تلويزيون به حساب جيب مردم را از مصاديق گفته خود ذکر ميکند.
به آنها يادآوري ميکنم که همه فقهايي که درباره اين سايتها از آنها استفتا شده، بارها در پاسخ به استفتائات جداگانه بهصورت جزئي به سؤالات دراينباره پاسخ دادهاند و فعاليت بت و کازينوهاي اينترنتي را حرام دانستهاند و رواج يک پديده، دليلي بر شرعي و اخلاقي بودن آن نيست.
پشت پرده قمارخانههاي آنلاين
محمدجواد درباره روشهاي رايج مسابقات بختآزمايي اينترنتي ميگويد: «اگر بخواهيد وارد گردونه بختآزماييهاي اينترنتي بشويد، بايد بدانيد مدلهاي مختلفي از بازي وجود دارد. لاتاريها و کازينوها هستند، و بت هم هست. البته بت (پيشبيني مسابقات ورزشي) بهدليل اينکه خيليوقتها بيشتر از اينکه متکي به شانس محض باشد، به هوش و ذکاوت و قدرت ذهني تحليل و پيشبيني بستگي دارد، طرفداران بيشتري هم دارد، چون افراد ترجيح ميدهند به توانمنديهاي ذهنيشان تکيه کنند تا شانس محض؛ بهاينترتيب فکر ميکنند ميتوانند شرايط را بهتر مديريت کنند و به نتيجه برسند.»
البته بهنظر ميرسد اين افراد طرف مقابلشان يعني گردانندگان اين سايتها را دستکم گرفتهاند، صاحبان سرمايهاي که قرار نيست هيچوقت بازنده باشند. شيوه کار هم چندان ناشناخته نيست؛ عضو سايت ميشويد، و آنقدر سرمايه مالي شرکتکنندگان بازي داده ميشود (و بهنوعي اين سرمايه توسط سايت مديريت ميشود) که برنده نهايي دستهاي پشت پرده قمارخانههاي آنلاين باشند.
شطرنج با مهرههاي پياده
با جستوجويي در شبکههاي اجتماعي، تلاش کرديم نحوه فعالشدن حدود ??نفر از کساني را که در شبکه قمار تازهکار هستند و کمتر از يک سال است در اين سايتها فعاليت ميکنند، جويا شويم. ??نفر به پرسشهاي ما پاسخ دادهاند. خلاصهاي از مجموعه اين نظرخواهي چنين است: ??نفر از ??نفر کمتر از ??سال سن دارند. ?? نفر از آنها هنوز ?? ساله نشدهاند. بيشتر آنها ازطريق دوستانشان با اين شبکهها آشنا شدهاند، اما اين به آن معني نيست که جذب هرمي در کار باشد، بلکه بيشتر نتيجه گفتگوهاي صميمانه دوستانه بوده است.
راحتي دسترسي به سايتها و نياز به سرمايه بسيار اندک (?? تا ?? هزار تومان) براي شروع فعاليت، انگيزه آنها را براي تجربه شرکت در اين بختآزماييها افزايش داده است. بيشتر آنها در چند دور اول شرکت در اين مسابقات، مبلغ بردشان بيشتر از آنچه از دست دادهاند، بوده است. بهجز يک نفر، بقيه همچنان مشتاق فعاليت در اين سايتها هستند، اگرچه تنها نيمي از آنها تاکنون مبلغ بردشان درمجموع بيشتر بوده است. بقيه اکنون بازندهاند و به فکر جبران باختهاي گذشته با پيروزيهاي بزرگ!
سينا که دورهاي طولاني در کار بت بوده است با تأييد نتايج اين نظرسنجي مختصر، درباره عملکرد اين سايتها بيشتر توضيح ميدهد: «واقعيت اين است که اين شبکه فعاليت ميکند تا کسب درآمد کند. درآمدهايشان هم هنگفت و ميلياردي است. براي رسيدن به اين درآمد ميلياردي مجبورند دستکم بخشي از ما را هم در اين بازي مشارکت بدهند. درواقع تا ما نباشيم، آنها هم وجود نخواهند داشت. بههميندليل براي خودشان ساختار ويژهاي دارند که اگر آن را بشناسي، ميتواني با آنها بازي کني و تو هم بخش کوچکي از برد باشي، و نه لزوما يک بازنده!» او در توضيح حرفهايش، ادامه ميدهد: «معمولا اينطور است که راههايي پيش پاي تازهواردها ميگذارند که در چند دست اول سود مختصري داشته باشند و بعد که بهاصطلاح نمکگير شدند، تازه اصل بازي شروع ميشود.»
طاها حرف او را اينطور ادامه ميدهد: «البته شما ميتوانيد آن درآمد اوليه را از حسابتان خارج کنيد، اما تقريبا هيچکس اين کار را نميکند؛ چون پول بهدستآوردن بهخوديخود لذت دارد و بتبازها هم ترجيح ميدهند درآمدشان از بت و حتي پساندازهاي شخصيشان را در همين راه به کار بيندازند.» سينا ميگويد: «بااينحال اين سايتها هرکاري ميکنند که از پول شما، براي خودشان سرمايه بيشتري جمع کنند. اين موضوع پوشيدهاي نيست. همه ما ميدانيم که با دو گروه بازي ميکنيم. يک گروه رقباي ما در پيشبينيها هستند و يک گروه ديگر خود گردانندگان سايت.»
بودن يا نبودن؛ مسئله اين است؟
گردانندگان سايتهاي قمار آنلاين، چطور از پولهاي بتبازها استفاده ميکنند؟ يکي از اين کارها ايجاد گردش مالي سايت از پول خود مشارکتکنندگان است؛ به اينترتيب که بخش اصلي سرمايه بتبازها هميشه در حسابهاي مديران اين سايتهاست و آنچه دراختيار شرکتکنندگان قرار دارد، اعتبار شارژ شده آنهاست.
اين دراختيارداشتن سرمايه هم به دو شکل است؛ از يک طرف خود بتبازها ترجيح ميدهند بيشتر سرمايهشان را در اين شبکهها به گردش بيندازند و از طرف ديگر در سرمايهگذاريهاي زياد، سايتهاي قمار بهراحتي زير بار واريز موجودي آنها به حسابشان نميروند، و به بهانههاي مختلف مانند لزوم بهگردشانداختن مبالغ برده در بازيها و… تا زمان مشخصي، افراد را مجبور به حفظ موجوديشان در حساب شبکه قمار ميکنند؛ بهويژه زمانيکه افراد مبلغ شايانتوجهي بهعنوان سرمايه اوليه وارد اين شبکه ميکنند، با اين قاعده نانوشته روبهرو خواهند شد که تا سرمايه ورودي خود را دستکم در يک يا چند دور بازي به گردش درنياورند، نميتوانند آن را از اکانت خود به حساب بانکيشان منتقل کنند.
سينا تجربه ديگري هم دارد؛ «برخي از اين سايتها به دلايل مختلف ناگهان از دسترس خارج ميشوند و زمانيکه شما را به نشاني جديد متصل ميکنند، خبري از موجودي قبلي حسابتان نيست و کسي هم دراينباره جوابتان را نميدهد؛ مبالغي که کم هم نيست. درواقع گردانندگان اين سايتها همهجوره از اعضاي سايتشان ارتزاق ميکنند.»
محمدجواد در تأييد حرفهاي سينا، لايو اينستاگرامي ضبطشده يکي از چهرههاي مشهور کازينوها را نشانم ميدهد که ميگويد: «اگر ما از خوشيهايمان فيلم ميگذاريم، لايفاستايل زندگيمان را ميگيريم و ميفرستيم، به اين دليل نيست که بخواهيم دل شما را بسوزانيم. چرا بايد اين کار را انجام دهيم؟ شما نباشيد، ما هم نيستيم. اين بيزينس کاري ما و روش تجارت ماست. از ما ميخواهند که اين کار را انجام دهيم.»
همه، اندر خم يک کوچه
از سينا و دوستانش ميخواهم که من را براي عضويت و مشارکت در يکي از اين سايتها همراهي کنند. با گوشي تلفن همراه سينا در کمتر از يک دقيقه به يکي از سايتهاي بت متصل ميشويم (البته سينا روي گوشياش پروکسي فعال کرده است و توضيح ميدهد که اگرچه تعداد محدودي از اين سايتها بدون پروکسي دردسترساند، بيشتر آنها چنين نيستند).
ساخت اکانت هم زمان زيادي نميبرد و مهارت خاصي نميخواهد. فقط کافي است براي شروع به کار شماره تلفن همراه و ايميل وارد کنيد که ميتوانيد از هر شماره يا ايميلي که در دسترستان هست، استفاده کنيد و نيازي به دريافت تأييديه پيامکي و… هم نيست. بهسرعت به يک پشتيبان آنلاين هدايت ميشويم. سرعت کار، نظم و احترام سايت چشمگير است. پشتيبان آنلاين با احترام، دو مسير پرداخت ازشماره کارت و از درگاه اينترنتي سايت را دراختيارمان ميگذارد.
کافي است ??هزارتومان وجه قابل انتقال در کارت بانکيام موجود باشد تا اين شانس را داشته باشم که عضوي شوم از اعضاي خوششانس اين شبکه جهاني! ترجيح ميدهم براي آنکه يک بازنده سريع نباشم، بهجاي واريز مستقيم پول، وارد درگاه بانکي اين شبکه قمار شوم. درگاه بانکي بسيار منظم آماده شده است و اگرچه فاقد پسوند درگاه امن است، به من براي استفاده از دو درگاه از بانکهاي معتبر کشور دسترسي ميدهد؛ و من به اين فکر ميکنم که چطور درحاليکه براي بسياري از فعالان مشاغل اينترنتي و صنايع کوچک، استفاده از چنين امکاناتي با هزار، اما و اگر و سنگاندازي از طرف بانکها و سامانه شاپرک و… همراه است، مافياي قمار بهراحتي آب خوردن از اين درگاهها بهرهمند است.
البته اين تعجب فقط براي ما نيست و گويا مسئولان هم در کار اين شبکه و روابط پشت پرده آن ماندهاند، تاجاييکه آذريجهرمي، وزير ارتباطات، به تاريخ ??جولاي???? (دو سال پيش) اينطور توئيت کرده است: «مشکلات با يک پسوند ملي حل نميشود. الان هم پول اين بختآزماييها و قمارها در شبکه ملي بانکي ايران جابهجا ميشود که کاملا با قوانين ملي فعالاند.» و روحا… نجابت، نماينده مجلس، درباره سکوت بانک مرکزي دربرابر تراکنشهاي سايتهاي قمار در توئيتر خود، خطاب به رئيس کل بانک مرکزي، نوشته است: «جناب آقاي همتي، جاي قلمفرسايي و جنگ سياسي، مسئوليت کارهايتان را بپذيريد. مديران بانک مرکزي بايد پاسخ دهند چرا نسبتبه تراکنشهاي سايتهاي قمار بيتفاوت هستند. هزاران خانواده قرباني ميشوند، چون بانکها ميخواهند از تراکنش قمار سود کنند؟!»
ماجراي حسابهاي بانکي
با سينا و دوستانش، درباره بانکهاي متصل به شبکه قمار صحبت ميکنيم. ميگويند ممکن است شماره کارت مقصد از هر نوع حساب بانکي باشد، اما اين شماره حسابها مرتب تغيير ميکنند و عمر بسياري از آنها بيشتر از يک يا چند هفته نيست. چرايي اين موضوع را ميتوان در صحبتهاي سرهنگ عليمحمد رجبي، رئيس مرکز تشخيص و پيشگيري از جرائم سايبري پليس فتاي ناجا، در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان دنبال کرد؛ «يکي از نکاتي که دراينباره بايد به آن توجه کرد، بحث اجارهگرفتن کارت و شماره حساب افراد است.»
برخي بتبازها در گفتگوهاي جداگانه اينترنتي به ما ميگويند که گردانندگان اين سايتها گاهي بهسراغ مشترکان معمولي اين سايتها ازجمله خود آنها آمدهاند و براي اجاره کارت بانکي آنها براي يک ماه، به مبلغي بين ? تا ?ميليون تومان، و در مواردي پيشنهاد درصدي از اندوخته کارت به ميزان يک تا ? و حتي ??درصد را دادهاند. البته که بيشتر اين افراد از واريز چندصدميليون تا چندميليارد پول سرگردان در حسابهايشان واهمه دارند و به گفته خودشان، بيش از آنکه نگران پيگيريهاي پليس باشند، از عواقب دچارشدن به مسائل يک شبکه بزرگ فساد، قمار و فحشا هراس دارند.
از تخممرغ دزدي «قمار» تا شتردزدي فيشينگ و پولشويي
به همراه تيم کوچک بتبازها، به ادامه ثبتنام در سايت مشغول هستيم. براي ادامه ثبت نام بايد حسابمان را ازطريق درگاه اينترنتي سايت شارژ کنيم. نکته مهم و کمترتوجهشده درباره اين درگاهها، نداشتن پسوند و علامت درگاه امن است. درواقع اگرچه بسياري از اين سايتها از شبکه شاپرک بهره ميبرند و علاوهبر درگاه، داراي نماد هم هستند، نداشتن پسوند و علامت درگاه امن، ميتواند دليلي بر فيشينگ توسط اين سايتها باشد.
درواقع زمانيکه من اطلاعات کامل بانکي خود را به اين درگاههاي ناامن منتقل ميکنم، يک تيم آماده کلاهبرداري، نقشه بعدي خود را براي حسابهاي من عملي ميکند؛ ذخيره کامل اطلاعات بانکي و خاليکردن حساب توسط تيم دوم شبکه قمار، تا هيچ نشانهاي از عاملان اين کلاهبرداري هم باقي نباشد و دست مالباخته بختبرگشته هم به هيچ جا بند نباشد. به گفته پليس ايران، شبکههاي قمار، يکي از راههاي پولشويي سازمانيافته نيز محسوب ميشوند. رؤساي پليس فتاي سراسر کشور بارها و بارها سايتهاي قمار آنلاين را راهي براي پولشويي معرفي کردهاند.
در هفته جاري، رئيس پليس فتاي استان مازندران با اشارهبه احضار ???نفر در حوزه فعاليت در سايتهاي شرطبندي، از مسدودشدن ???عدد کارت بانکي با گردش حساب ميلياردي خبر داد و در گفتگو با پايگاه اطلاعرساني پليس فتا در تشريح اين خبر اعلام کرد: «در استان مازندران، برخورد منسجم و جدي با گردانندگان و مديران سايتهاي شرطبندي آنلاين که اقدام به ايجاد اختلال در نظام اقتصادي کرده و پولشويي ميکنند، تشديد شده است.» همچنين چندي پيش، رئيس پليس فتاي تهران بزرگ از دستگيري فردي که با اجارهکردن کارتهاي بانکي، اقدام به کلاهبرداري از کاربران سايتهاي شرطبندي و پولشويي کرده بود، خبر داد.
نهادهاي پاسخگو؛ دير و دور
امير اسحاقي، کارشناس فضاي مجازي، با انتقاد از غفلت افراد و خانوادهها از آنچه در سايتهاي قمار در جريان است، بخش مهمي از مسئوليت گسترش اين شبکه قمار را در کماثري فعاليتهاي نهادهايي ميداند که «ميتوانند کاري انجام دهند و اين کار را نميکنند يا آنقدر تعلل ميکند که ديگر دير شده است.» او ميگويد: «شما از يک طرف ميبينيد وزير ارتباطات مرتب از برخورد با اين قمارخانههاي اينترنتي ميگويد، و از طرف ديگر پهناي باند بين المللي کشور از نظر خط مشيهاي امنيتي در اختيار همين وزارتخانه است.»
نظري که با اين گفته رسول جليلي، عضو حقيقي شوراي عالي فضاي مجازي، منطبق است که «موضوع قمار در فضاي مجازي آنقدر مبهم نيست که نياز به مصوبه شوراي عالي فضاي مجازي داشته باشد. قمار يک مسئله مشخص است که حکم آن در فضاي واقعي مشخص بوده و ميتوان آن را به فضاي مجازي هم تسري داد. پهناي باند بين المللي کشور از نظر خط مشيهاي امنيتي، در اختيار وزارت ارتباطات است و موضوع قمار هم مسئله خلاف مقررات و امنيت کشور است.»
موسيالرضا صدر اسلامي، ديگر کارشناس فضاي مجازي نيز تاکيد دارد «با اينکه درگاههاي بانکي و سامانه شاپرک تحت تسلط بانک مرکزي قرار دارند، پذيرفتني نيست که هنوز و بعد از سالها فعاليت مجرمانه شبکههاي قمار، توجيهات مختلفي براي استفاده سايتهاي قمار از خدمات بانکداري رسمي کشور ارائه ميشود.» وي ادامه ميدهد: «هماکنون بسياري از کشورها بهويژه کشورهاي اروپايي با اين مسئله بسيار سختگيرانه برخورد کردهاند. در آمريکا هم نظارت دقيقي بر روي اين سايتها انجام ميشود و در بيشتر ايالات آمريکا با جرم مشارکت در اين سايتها بسيار سختگيرانه برخورد ميشود.
دليل اين قضيه نقش مهم اين سايتها در فعاليت پولشويي و شستن پولهاي کثيف بهدستآمده از تجارتهاي غيرقانوني از جمله تجارت مواد مخدر، انسان، اسلحه و تجارت جنسي از راه حسابهاي متصل به اين شبکههاست. اتفاقا همين نقشآفريني شبکه قمار و پولشويي در ساير تجارتهاي سياه است که ميتواند ما را نسبت به برخي کاهليها و سهلانگاريها در اين زمينه حساستر کند.»
پول سياه و دستان خالي
درحاليکه مافياي قمار، روزبهروز خود را به انواع روشها فربه ميکند و توسعه ميدهد، دست مالباختگاني که طعمه اين شبکهها ميشوند، از همهجا کوتاه است. دستگاه قضايي بهدليل جرمانگاري قمارهاي اينترنتي در قالب مواد ??? تا ??? قانون مجازات اسلامي و نيز قانون جديد جرائم رايانهاي، مالباختگان را يک طرف اين جرم تلقي ميکند و راه را بر شکايت قانوني آنها ناهموار کرده است و از طرف ديگر آسيبهاي ناشي از محدوديتهاي تحريمها و چالشهاي بينالمللي نيز راهي براي پيگيريهاي بينالمللي افراد مالباخته باقي نميگذارند، بهويژه آنکه برخلاف تصور اوليه بيشتر مشترکان اين سايتها، قمار اينترنتي در بسياري از کشورهاي جهان و ازجمله بيشتر ايالتهاي کشور آمريکا جرم محسوب ميشود و بهعنوان يکي از زمينههاي پولشويي با پيگيريهاي جدي عليه همه مشارکتکنندگان روبهروست.
مافياي قمار با ايجاد شبکه گسترده تبليغاتي، اکنون به شيوههاي گوناگون، نهتنها سرمايه مادي ايرانيان، بلکه اخلاق و خانواده ايراني را نيز مورد هدف قرار گرفته و براي پر کردن حسابهاي خود به هر وسيله ممکن متوسل شده است. در سراسر زمان گفتوگوي چندساعتهمان با سينا و دوستانش، يک سؤال مرتب در ذهنم تکرار ميشد. در پايان ملاقاتمان از او پرسيدم: «با همه اطلاعاتي که از روشهاي گوناگون کلاهبرداري اينها داري، از قمار و دستبرد به حسابت گرفته تا فيشينگ و پولشويي، چرا اينهمه سال از اين کار دست برنداشتهاي؟» جواب چه ميتوانست باشد؟
شناسايي ??? سايت قمار و مسدود شدن بيش از ???? کارت بانکي
همين چند روز پيش بود که مهران محرميان، معاون فناوريهاي نوين بانک مرکزي در توييتي نوشت که «اطلاعات ?? هزار قمارباز فعال شناساييشده توسط سامانه هوشمند کشف جرايم مالي شبکه پرداخت، به مرجع محترم قضايي ارسال شد.»
جواد جهانشيري رئيس پليس فتاي خراسان رضوي در همين خصوص ميگويد: فعاليت سايتهاي قمار در استان نسبت به سال گذشته ?? درصد رشد داشته و همين امر سبب شده که دستگاه قضا با تاکيد بيشتري ورود پيدا کند و گرنه پيش از اين نيز به طور مستمر توسط پليس فتا بررسي صورت ميگرفت. طي همين بررسيها از ابتداي سال ??? سايت شناسايي و براي مسدود ساختنشان اقدام شده است. همچنين حدود ??? پرونده در خصوص اجاره کارت تشکيل شده و بيشتر از ???? کارت نيز مسدود شده است.